Chronische pijn? Ga nieuwe dingen leren

Deze week (25  september tot 1 oktober) is de week van de chronische pijn (https://www.deweekvandepijn.nl/). Deze week richt zich vooral op pijn die weken tot jaren aanhoudt, waarbij er niet een duidelijke verklaring is. Naar verluid hebben ruim 2 miljoen Nederlanders hier wel eens last van in geringe, maar soms hevige mate. Berekend is, dat dit een totale schadepost is van 20 miljard euro (zorg- en verzuimkosten).

Afgelopen woensdag mocht ik één van de congresdagen bezoeken en ik heb daar een aantal zeer interessante zaken gehoord, die aansluiten op mijn visie dat het lastig is vol te houden om lichaam en psyche apart te blijven benaderen.  Ook zouden we niet langer moeten streven naar een leven zonder ziekte of lijden, want als het lijden zich dan tóch aandient kan het vanuit dit hedonistische standpunt sneller ervaren worden als ondragelijk.

Verklaring chronische pijn.
Om chronische pijn beter te kunnen begrijpen wil ik het volgende model met je delen:

Pijn kan ergens uit het lichaam ontstaan bijvoorbeeld de pols. Deze pijn ontstaat dan na overbelasting van deze pols. De pijnprikkel of stimulatie schakelt via het ruggemerg en lange zenuwbanen aldaar naar de hersenschors, waar we de pijn bewust worden.

Echter onderweg van de pols naar de hersenen zijn er veel zij-invloeden; allemaal zijtakjes.  Als het erg koud is kan de pijn bijvoorbeeld erger worden (of juist gedempt). Als we last hebben van stress kan de pijn ook erger worden (tenzij de stress heel acuut is, dan leidt het juist af).

Als de pijn minder hevig binnen komt als verwacht door een andere prikkel (dan kan ook een spuit van de dokter zijn zonder werkzame stof) dan spreken we over placebo-effect. We voelen ons gerustgesteld.  Ald e pijn erger is dan verwacht (er is meer pijn dan schade), dan spreken we over  nocebo.

Er valt nog veel meer te zeggen over dit soort mechanismen bij pijn. In ieder geval blijkt uit de praktijk dat een afwijking in het lichaam lang niet altijd tot vervelende pijn hoeft te leiden, en andersom ook dat pijn niet altijd wijst op een afwijking in het lichaam.  De pijn wordt ergens onderweg in het zenuwstelsel onderhouden, versterkt of juist gedempt.

Eerder maakte ik daar twee uitgebreide films over en die kun je nu hier zien.

Leer iets nieuws

Een interessant inzicht over chronische pijn is het volgende: als we ergens pijn krijgen en we reageren daar niet adequaat op (en dat overkomt ons allemaal wel eens), dan is er de kans dat bepaalde cellen en zelfs kleine gebieden in de hersens ontstekingsreacties gaan vertonen. Daarom wordt de pijn ook minder als je pijnstillers neemt met ontstekingsremmers. Echter blijft het dan meestal wel terugkomen.

Wat wel helpt, als je bijvoorbeeld chronische pijn hebt in je pols is nieuwe dingen leren. Bij het aanleren van nieuwe vaardigheden gaan de hersens nieuwe verbindingen aanmaken en de theorie is dat het ontstekingsmechanisme dan veranderd in een bouwmechanisme.

Ik leg nu iets heel complex heel simpel uit.  Een ontsteking is een reactie van het immuunsysteem, maar het aanmaken van nieuwe celverbindingen is ook een reactie van het zelfde afweersysteem. Net als bij wondgenezing. Door het aanleren van iets nieuws leidt je dus als het ware het immuunsysteem af.

Het aanleren van nieuwe motorische vaardigheden brengt tevens spieren en gewrichten in beweging en de feedback uit deze lichaamsdelen dempen ook de pijnprikkels op weg naar het bewustzijn.  Je helpt jezelf dus enorm door te bewegen bij pijn om verschillende redenen.  Bewegen moet juist niet vermeden worden, ook al doet dat in eerste instantie meer pijn.

Bij chronische polspijn leer ik mensen dan ook tegenwoordig jongleren. Dat is nog leuk ook.

Je vindt hier een jongleer-leerprogramma op beweging.tv. De eerste stap kun je nu zien/meedoen zonder inloggen.